لعاب

لعاب و لعاب کاری هنریست که بشر از دیرباز با آن آشنایی دارد. از لعاب جهت زیباسازی ظروف سفالی استفاده می شود. از خاک رس و فلز برای شکل دهی لعاب استفاده می شود.

لعاب چیست ؟

لعاب(Glaze) یک نوع پوشش شیشه ای و درخشان است که از آن برای تزیین سطح ظروف سفالی استفاده می شود. رنگ و لعاب سفالگری سبب افزایش زیبایی و جلای سفال می گردد،
شما می توانید با استفاده از لعاب های موجود با رنگ های متنوع ، سفال هایی درخشان و شفاف را ایجاد کنید. طیف گسترده ای از انواع رنگ و لعاب در رنگ ها و میزان شفافیت های گوناگون موجود است
که با توجه به نیاز خود می توانید یک نمونه مناسب را برگزیده و از آن لعاب در سفالگری استفاده نمایید. البته نوع خاک رس(Clay) و هم چنین ماده استفاده شده در زیر لعاب نیز در تعیین رنگ لعاب تأثیرگذار هستند.
متغیرهای زیادی در تعیین رنگ لعاب نقش دارند.
این متغیرها به طورکلی به یکی از سه گروه زیر تعلق دارند:

درجه حرارت

درجه حرارتی که لعاب درون آن پخته و خشک می گردد نیز در تعیین رنگ لعاب سفالگری بسیار تأثیرگذار می باشد. برخی از رنگ ها فرار هستند و اگر درجه حرارت کوره بسیار بالا باشد سبب ایجاد تغییر در رنگ و لعاب سفالگری می گردد. بنابراین توجه به درجه حرارت مورد نیاز برای خشک کردن انواع متنوع رنگ و لعاب سفالگری در کیفیت سفال های ایجاد شده و همچنین ایجاد رنگ مطلوب برای لعاب سفالگری بسیار مهم می باشد.

فضای کوره

در طول فرایند خشک کردن لعاب، فضایی که سفال ها درون آن قرار می گیرند و محیط داخلی کوره نیز در تعیین رنگ لعاب استفاده شده در سفالگری موثر می باشد. علاوه بر این فرایند، مرحله مربوط به خنک کردن سفال نیز در ایجاد رنگ لعاب نقش دارد.

ترکیب لعاب

مواد استفاده شده در ترکیب لعاب یکی از عوامل بسیار مهم در تعیین رنگ سفال محسوب می شوند؛ علاوه بر ترکیب موجود در لعاب، در صورت وجود برخی از رنگ های دیگر در ترکیب لعاب، سبب ایجاد تغییر در رنگ سفال می گردند.
نسبت اکسیدهای مختلف موجود در ترکیب لعاب سبب ایجاد رنگ های متنوع در لعاب سفالگری می گردد؛ در زیر به برخی از رنگ های ایجاد شده با استفاده از ترکیب عناصر گروناگون در لعاب می پردازیم:

استفاده از کروم برای رنگ و لعاب سفالگری

اکسید کروم(Chromium oxide) در رنگ های مختلفی یافت می شود و با استفاده از آن در ترکیب لعاب می توان رنگ های متنوعی را ایجاد نمود که از آن جمله می توان به رنگ های قرمز، زرد، صورتی، قهوه ای و به خصوص سبز اشاره کرد.

لعاب قرمز

ترکیب کروم با سرب(Lead) در لعاب سفالگری سبب ایجاد رنگ قرمز می گردد که البته این ترکیب بسیار سمی می باشد. لعاب سبز :
استفاده از کروم در محیط قلیایی(Alkaline) سبب ایجاد رنگ سبز در لعاب سفالگری می گردد.
از جمله موادی که در ترکیب با کروم موجب ایجاد لعاب سبز رنگ می گردد می توان به کربنات سدیم(Sodium carbonate) اشاره کرد. لعاب قهوه ای :
ترکیب کروم با روی نیز می توان لعابی به رنگ قهوه ای را ایجاد نمود. لعاب صورتی :
کروم در ترکیب با قلع، سبب ایجاد لعاب سفالگری به رنگ صورتی می گردد.

استفاده از اکسید کبالت در رنگ و لعاب سفالگری

با استفاده از ترکیب کبالت(Cobalt) در لعاب می توان به تولید رنگ آبی پرداخت؛
بسیاری از سفالگران تمایل زیادی به استفاده از رنگ آبی در لعاب سفالگری از خود نشان می دهند و دلیل آن هم ذرات ظریف و با سختی کم تر موجود در این ماده می باشد.
لعاب صورتی یا بنفش :
استفاده از اکسید منیزیم(Magnesium oxide) در ترکیب با اکسید کبالت سبب ایجاد طیف وسیعی از رنگ صورتی تا بنفش مایل به آبی در لعاب سفالگری می گردد.
لعاب ابر و بادی :
با ترکیب کبالت و روتیل در لعاب می توان به لعابی رگه رگه و یا اصطلاحا ابر و بادی دست یافت.

استفاده از اکسید مس و کربنات مس در رنگ و لعاب سفالگری

استفاده از مس(Copper) در ترکیب لعاب و در شرایط اکسیداسیون سبب ایجاد رنگ سبز می گردد و استفاده از آن در شرایط کاهشی سبب ایجاد رنگ قرمز در ترکیب لعاب می گردد.
لعاب فیروزه ای :
اکسید مس در محیط قلیایی سبب ایجاد لعاب سفالگری با رنگ فیروزه ای می گردد.
لعاب سبز :
استفاده از مس در ترکیب با سرب، سبب ایجاد لعابی با رنگ سبز بسیار زیبا می گردد.
لعاب آبی تیره :
با استفاده از ترکیب مس و باریم، می توان لعاب سفالگری به رنگ آبی تیره و سبز-آبی را تولید کرد.

دی اکسید منگنز در رنگ و لعاب سفالگری

معمولا از کربنات منگنز(Manganese carbonate) در رنگ و لعاب سفالگری استفاده می شود. البته استفاده از منگنز در لعاب های قلیایی سبب ایجاد لعاب های آبی رنگ و یا بنفش مایل به آبی می گردد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که این استفاده از این ماده در ترکیب رنگ و لعاب سفالگری، سمی می باشد و باید با احتیاط از آن استفاده نمود.

اکسید آهن در خاک رس در رنگ و لعاب سفالگری

بسیاری از سفالگران از اکسید آهن(iron oxide) در خاک رس سفالگری استفاده می کنند. حضور آهن طبیعی در خاک رس ظروف سفالی سبب ایجاد طیفی از رنگ های خاکستری روشن تا قهوه ای عمیق در رنگ های خاک رس می گردد.
در زیر لعاب های روشن وشفاف ، استفاده از آلیاژهای خاکستری حاوی آهن، سبب ایجاد طیف وسیعی از رنگ ها در رنگ و لعاب سفالگری می گردد. سفال های حاوی اکسید آهن که هنوز به اندازه کافی حرارت ندیده اند به رنگ های صورتی مایل به زرد دیده می شوند.

اگر یک ظرف سفالی در دمای پایین تر لعاب داده شود و به درجه حرارت مورد نیاز خود نرسد، آن ظرف سفالی به رنگ قهوه ای مایل به قرمز تغییر رنگ می دهد. اکسید آهن دارای انواع متنوعی می باشد که از آن جمله می توان به اکسید آهن قرمز و اکسید آهن زرد اشاره نمود. اکسید آهن سیاه هم یک فرآورده است که از آن در رنگ و لعاب سفالگری استفاده نمی شود و تنها می توان از آن برای ایجاد لکه های مشکی بر روی سفال استفاده نمود. استفاده از اکسید آهن در ترکیب لعاب مورد استفاده در سفالگری، سبب ایجاد طیفی از رنگ های زرد کم رنگ تا قهوه ای می گردد.

روتیل در رنگ و لعاب سفالگری

روتیل در واقع سنگ معدنی تیتانیوم(Titanium) است که حاوی مقادیری آهن و مواد دیگر است. استفاده از این عنصر در ترکیب رنگ و لعاب سفالگری سبب ایجاد رنگ های خاکستری روشن در ظروف سفالی می گردد. البته استفاده از روتیل سبب ایجاد رنگ کدر در رنگ و لعاب سفالگری می گردد.

لعابکاری

البته وجود هر گونه ناخاصی و یا آلودگی نظیر گرد و غبار و یا نفت در ماده تشکیل دهنده رنگ و لعاب سبب می گردد، لعاب از روی سفال بلند شود،و یا سبب لغزیدن آن بر روی سفال می گردد. ایجاد ترک و یا سوزن سوزن شدن در رنگ و لعاب استفاده شده در سفال به دلیل آزاد شدن بیش از حد گاز درون مایع رنگ و لعاب می باشد. بنابراین در هنگام لعابکاری سفال باید گرد و غبار را از سطح آن پاک کرده و آن را با یک اسفنج کاملا تمیز نمایید. و برای این کار از یک دستکش مناسب استفاده نمایید؛ زیرا حتی تماس روغن های بدن با سطح سفال موجب جدا شدن لعاب از سطح سفال می گردد.

رنگ و لعاب در واقع یک لایه غیر قابل نفوذ و پوششی شفاف را بر روی ظروف سفالی ایجاد می کند. استفاده از لعاب سبب استحکام و زیبایی بیشتر رنگ در ظروف سفالی می گردد . از رنگ و لعاب برای ایجاد جلا و زیبایی بخشیدن به ظروف سفالی استفاده می شود و علاوه بر آن به عنوان ماده ای ضد آب نیز کاربرد دارد

ابتدا، یک ظرف بلند و نازک 170 میلی لیتری را انتخاب کرده و آن را خالی کنید. یک سوراخ کوچک در مرکز سرپوش آن ایجاد کنید.
ظرف و سرپوش را بر روی مقیاس گرم قرار دهید.
از قسمت وزن خالص بر روی مقیاس گرم استفاده کنید تا وزن ظرف و سرپوش با هم به صفر برسد. ظرف را لبریز کنید، از این رو زمانیکه سرپوش را بگذارید، مقدار کمی آب از طریق سوراخ، چکه میکند. آب بر روی سرپوش را پاک کرده و ظرف را وزن کنید.
وزن حاصل به گرم در واقع حجم آن به میلی لیتر است.
برای مثال، اگر وزن آب 250 گرم باشد، حجم آن نیز 250 گرم است. اکنون آب را خارج کرده و ظرف و سرپوش را خشک کنید. ظرف را با لعاب خود پر کرده و همانطور که آب را وزن کردید، لعاب را نیز وزن کنید.

از مهم ترین انواع لعاب ها می توان به موارد زیر اشاره کرد

لعاب سرب که براق و شفاف می باشد و به دمای 800 درجهسانتی گراد نیاز دارد و در سفالگری از آن استفاده می شود. لعاب قلع که همان لعاب سفید مات می باشد که برای اولین بار در ایران باستان و هم چنین در سفالگری اسلامی مورد استفاده قرار گرفت. لعاب خاکستر، در شرق آسیا کاربرد دارد و از چوب یا گیاه زبان گنجشک که شامل پتاس و آهک می باشد، آن را تهیه می کنند. لعاب فلدسپات نیز یکی دیگر از انواع لعاب است که از آن برای تزیین ظروف غذاخوری استفاده می شود و در مناطق مختلف آسیا کاربرد دارد. برای لعابکاری ظروف سفالی باید آن ها را تحت حرارت و دمای معینی قرار داده، و به این ترتیب رنگ و لعاب بسیار زیبایی را بر روی سفال ایجاد کرد. اگر درجه حرارت بیش از حد بالا باشد لعابکاری به درستی انجام نمی شود و لعاب بیش از حد ذوب می گردد. به همین دلیل برای انجام صحیح مراحل لعابکاری باید آن را در محدوده دمایی مناسبی قرار داد.

نگاهی کلی به لعاب روی سفال

لعاب روی سفال را میتوان بعنوان پوشش شیشه ای به شکلی شفاف یا، در صورت افزودن فلز به هر نحوی به آن، در طیفی از رنگ ها در نظر گرفت. ممکن است لعاب ها براق یا فلزکاری شده، نیمه شفاف یا کدر، صاف و صیغلی و یا حتی دارای بافت باشند. لعاب ها بر اساس ساختار شیمیایی که دارند، کاربرد و ترکیب هایشان، اثرات بی شماری دارند. هرگز از ترکیب ها یا روش های جدید هراسی نداشته باشید، اما همیشه در ابتدا آنرا مورد آزمایش قرار دهید و امتحان کنید. لعاب ها بعنوان ترکیبی از خاک و اجزاء پودر مانند هستند که، بر اساس ماهیت خود، حل نمیشوند اما به تنهایی در آب معلق میشوند.

لعاب روی سفال با گذر زمان از بین نمیرود ، اما، چون اجزاء مختلف تشکیل دهنده ی آن به میزان های مختلفی از حالت معلق بودن خارج میشوند، ضروریست که قبل از هر کاربرد و استفاده از آن، مقدار لازم از مواد تشکیل دهنده بطور کامل ترکیب شوند. این عمل ممکن است بوسیله ی کاردک، یک مخلوط کن برقی یا به سادگی با تکان دادن بطری حاوی لعاب انجام شود، اما باید مطمئن شوید که در ته بطری هیچ لعابی بصورت قالبی و هم نخورده باقی نمانده باشد.

حرارت دهی لعاب روی سفال

لعاب زنی خوب با حرارت دهی مناسب و سفال های لعاب نخورده ی تمیز آغاز میشود. با توجه به لعاب های امروزی، تنها یکبار حرارت دهی توصیه نمیشود. یک ظرف سفالی خام که به خوبی حرارت دیده است، تا دمایی حرارت دیده است
که مواد آلی و آب پس زده شدند و سایر فعل و انفعالات رخ دادند اما این درجه حرارت آنقدر زیاد نبوده است که منافذ لازم برای نگهداری لعاب را از بین ببرد. از نظر فنی، این امر برای سفال های مختلف، متفاوت است، اما عدد 010 تا 02 در مخروط پیرومتریک (آذرسنجی)، محدوده مناسبی است.

بطور کلی، لعاب های با حرارت کم (04 تا 03) بر روی سفال های با حرارت کم باید سفال خامشان بین 2 تا 3 مخروط نسبت به دمای حرارتی توصیه شده برای لعاب، بیشتر حرارت ببیند. مرطوب سازی بیش از حد منافذ سفال خام موجب کاهش تخلخل میشود و در صاف شدن لعاب کمک میکند. در صورتی که سفال خام بعلت حرارت بیش از حد به اندازه کافی متخلخل نباشد یا اگر نیاز به افزودن لعاب به سفال باشد که هم لعاب زده شده و هم حرارت دیده، گرم کردن آن سفال در کوره و یا در بالای کلین قبل از افزودن لعاب، ممکن است به باز کردن منافذ کمک کند.

ترکیب و استفاده ی لعاب روی سفال

بهترین نوع بعنوان لعاب روی سفال آزمایشی این است به ظروف سفالی ای که شما قصد لعاب زدن آن را دارید، شباهت زیادی داشته باشد.
یکی از روش ها این است که کل ظرف سفالی را به بخش هایی نامرتب تبدیل کرده و از آن بخش ها به عنوان موارد آزمایشی خود استفاده کنید. مطمئن شوید که از همان روشی استفاده میکنید که قصد استفاده از آن را دارید.
هنگام تهیه سفال آزمایشی، موارد مربوط به استحکام لعاب را یادداشت کنید. به عنوان مثال، آیا لعاب مورد استفاده ی شما مانند شیره چسبناک است. توجه داشته باشید که چگونه لعاب بر روی سفال تشکیل می شود.

اگر به عنوان مثال، ضخامت شیار حاصل همانند سکه باشد، ضخامت بکار رفته ممکن است بیش از حد سنگین باشد. علائمی که نشان میدهند ضخامت بکار رفته خیلی سنگین است، بسیارند:
لعاب های شفاف ممکن است کدر بنظر برسند، توده های لعابی می توانند بریزند و ممکن است لعاب ترک بردارد، پوستش کنده شود و یا سُر بخورد. نشانه اصلی این که ضخامت
یک لعاب کافی نیست، این است که سطح آن بافت پوستی پر زرق و برق دارد. به طور کلی، ضخامت بیش از حد لعاب، مشکلی رایج است، اما ضخامت کم اینگونه نیست.

ترکیب لعاب روی سفال

لعاب مایع تهیه شده باید از طریق یک غربال مشبک 80 یا 60 وارد یک ظرف شود تا گره ها از بین بروند. لعاب را با همزن دستی و حرکاتی سریع یا با ابزار مشابه مخلوط کنید.
اگر لعاب برای مدتی بدون حرکت بماند، احتمالا در حالتی است که مقادیری از آب از هم جدا شده اند و و لعاب باید به طور کامل مخلوط شود تا یکنواخت گردد. از چندین سفال آزمایشی برای ارزیابی ضخامت استفاده کنید. به یاد داشته باشید که افزودن آب به لعاب نسبت به از بین بردن آن، به مراتب ساده تر است، بنابراین آب را با احتیاط به آن اضافه کنید. آماده سازی لعاب های پودر شده، کمی کار بیشتری را می طلبد، اما نتیجه ی آن به سختی اش می ارزد، چرا که هزینه ی کمتری را در پی دارد.

لعاب های پودری

با دیدی وسیع تر بخواهیم بگوییم، برای لعاب های پودر شده این امر مهم است تا: از خودتان در برابر تنفس پودرهای سفالی حفاظت کنید، از جذب مواد محلول توسط پوست جلوگیری کنید و از آسیب های چشمی ناشی از پودرها یا اسپری های لعاب های مایع دوری کنید. برای محافظت مناسب خود در برابر گرد های سفالی، داشتن دهان بند معتبر از موسسه ملی امنیت و سلامت شغلی لازم است. به برچسب های حفاظتی بر روی مواد سفالی توجه کنید، این برچسب ها به شما کمک میکنند تا احتیاط های لازم را انجام دهید. ترکیب پودرهای لعابی میتواند مطابق میل شما بوسیله ی فناوری پیشرفته یا به روش سنتی انجام شود.

با اینحال، هرچقدر مقدار تکان های شما طی ترکیب لعاب روی سفال بیشتر باشد، لعاب حاصل دارای ناصافی کمتری خواهد بود و این امر موجب میشود تا راحتتر از مرحله ی غربال گری بگذرد. اگر میتوانید از یک مخلوط کن در این کار استفاده کنید، در اینصورت لعاب حاصل بسیار بهتر خواهد بود.
فقط این را بخاطر داشته باشید که از ان دیگر برای نوشیدنی های یخ زده استفاده نکنید! یکی از روش هایی که میتواند به شما کمک کند تا بطور قابل توجهی گرد و خاک را کاهش دهید این است تا به لعاب پودر شده ی خود در یک کیسه پلاستیکی، آب بیفزایید و با مالش دادن کیسه، آنرا مخلوط کنید.

اندازه گیری چگالی نسبی لعاب روی سفال

چگالی سنج ابزاریست که بوسیله آن میتوانید استحکام لعاب روی سفال خود را کنترل کنید. چگالی سنج لعاب یک لوله شیشه ای با یک پایانه سنگین و مقیاس چاپ شده بصورت عمودی در طول آن است.
زمانیکه وارد لعاب میشود، به نقطه خاصی در امتداد مقیاس میرسد. دانستن مقدار نهایی میتواند به شما کمک کند تا بخوبی بتوانید میزان صافی لعاب را تنظیم و لعاب خود را یکنواخت تر سازید.
توجه: خواندن با چگالی سنج میتواند براحتی شما را به اشتباه بیندازد.
برای مثال، اینکه یک چگالی سنج رطوبتی مقداری مشابه با چگالی سنج خشک را به شما نشان بدهد، امری غیر محتمل است. مطمئن شوید که هر بار فرایندی مشابه را دنبال میکنید.

همچنین، فصل بهار میتواند تغییراتی را در کیفیت آب بوجود بیاورد و این تغییر گاهی اوقات در میزان چسبناکی لعاب خودش را نشان میدهد. زمانی که این اتفاق رخ میدهد، خواندن چگالی سنج مستواند بطور قابل توجهی متفاوت
از حالت طبیعی آن باشد، و تغییرات زیادی در میزان غلظت لعاب نیز رخ میدهد. در صورتی که یک مقیاس دقیق گرم در اختیار دارید، روشی قابل اطمینان تر برای اندازه گیری میزان چگالی نسبی وجود دارد.
این روش در بین سفالگران به وزن پایت نامیده میشد. وزن پاینت، اندازه گیری حجمی مشخصی از لعاب است.

زمانی که شما میدانید که وزن یک پاینت لعاب برای ویژگی های مورد کاربرد شما چقدر
است، سپس آن مقدار برای دسته های متوالی لعاب، بعنوان وزن هدف در نظر گرفته میشود.
برای اینکه مقداری دقیق تر باشید، چگالی نسبی بعنوان نسبتی از گرم ها به ازای هر میلی لیتر بیان میشود.
میزان چگالی نسبی آب 1 است، چون 100 گرم آب، حجمی معادل 100 میلی لیتر دارد.
از انجایی که لعاب تنها حاوی آب نیست و مواد جامد نیز در بر دارد، همیشه میزان چگالی نسبی آن بیشتر از یک است.

این مراحل را دنبال کنید تا چگالی نسبی مواد جامد لعاب روی سفال را تعیین کنید

بیایید بگوییم که این مقدار 350 گرم است.
حال برای اینکه میزان سنگینی خاص لعاب را محاسبه کنیم: 350 گرم را بر حجم آب(250) تقسیم میکنیم. در این مورد، میزان چگالی نسبی حاصل، 1.4 گرم بر میلی لیتر است. این عدد را یادداشت کرده و از ان برای موارد مشابه در اینده استفاده کنید.

روش های کاربردی لعاب روی سفال

پس از انجام مراحل سفالگری ، نوبت به انجام لعاب کاری در سفال می رسد .با استفاده از رنگ و لعاب در سفالگری ، می توان سفال های بسیار زیبا و با درخشش بی نظیری را تهیه کرد. لعاب کاری یک مرحله بسیار لذت بخش و سرگرم کننده در سفالگری محسوب می شود، که با استفاده از آن می توان به تزیین و رنگ آمیزی سفال پرداخت. آموختن روش های لعاب کاری سفال نیاز به تمرین دارد،و بسیاری از عوامل مانند نوع کوره و یا نوع خاک رس در ایجاد یک سفال بسیار زیبا و با کیفیت تأثیر گذار می باشند.
روش های لعاب کاری زیادی وجود دارد که میتوان از آنها استفاده نمود ، که هر یک از این روش ها دارای اصول مخصوص به خود می باشد. و در نهایت می توان با به کارگیری تکنیک های گوناگون در این زمینه، اشکال سفالی بسیار منحصر به فردی را ایجاد نمو

بطور کلی ۴ روش کلی برای لعاب زنی وجود دارد که سفالگران از ان استفاده میکنند:

غوطه ور سازی استفاده از اسفنج لعاب کاری با قلم مو اسپری کردن

اسپپری کردن لعاب روی سفال

لعاب ها اغلب دارای مواد اضافی برای افزایش سلاست خود روی قلم مو و یکنواختی کاربرد آنها هستند. برخی از لعاب های غوطه ور شده نیاز به هیچ تغییری برای رنگ زدن ندارند، اما اگر آنها را انجام دهید، اضافه کردن مقادیر زیر به 453 گرم لعاب خشک کمک خواهد کرد. 297 تا 326 میلی لیتر آب، 4.5 تا 7.5 گرم بنتونیت(Bentonite)، 2.3 تا 3.4 گرم کربوکسی متیل سلولز(Carboxymethyl Cellulose) گام به آن بیفزایید. نکته: 2 قاشق چای خوری برابر با 5 تا 6 گرم است.
بطور ایده ال، میزان چسبندگی بر روی چگالی سنج باید چیزی بین 2200 تا 2500 باشد. زمانی که یک لعاب را با قلم مو میزنید، از یک قلم موی بزرگ با یک قلم موی کوچکتر برای دسترسی به قسمت هایی که دسترسی به انجاها سخت است، استفاده کنید.

همیشه از قلم موهای پر از لعاب استفاده کنید. قلم مو را به درون لعاب فرو ببرید و آنرا به آرامی تکان دهید تا حدی که مانع از چکه چکه کردن آن شود.
قلم مو را بر بالای بطری نتکانید، در غیر اینصورت لعاب کافی بر روی قلم مو باقی نمی ماند تا آزادانه حرکت کند. قلم مو را به آرامی نگه داشته و با خطوطی ادامه دار لعاب را به جریان در بیاورید و هرگز تصادفا به لعاب دست نزنید . لعاب را با آرام رنگ زدن به عقب و جلو صاف کنید.

حرکت بعدی را از جایی که حرکت قبلی به پایان رسید، شروع کنید و سپس به آرامی بخش هایی راکه دو حرکت به یکدیگر می پیوندند را رنگ بزنید که بخوبی پیوند بین دو حرکت صاف میکند. لایه های بعدی را به روشی مشابه اما در مسیری متفاوت بکار بگیرید. قبل از اینکه لایه جدید را استفاده کنید، صبر کنید تا لایه قبلی بطور کامل خشک شود.

غوطه ورسازی لعاب روی سفال

غوطه ور سازی لعاب باید یک یکنواختی ضخامت ماده کرم مانند باشد. قانون انگشت زدن از قدیم بوده است و به این شکل است که زمانیکه یک انگشت خشک و تمیز در ترکیب لعاب غوطه ور شده فرو میرود، لعاب باید سطح را بطور یکنواخت پوشش دهد و بر روی ناخن انگشت اراسته شود. واقعیت امر این است که لعاب باید بر روی بدنه ی سفال لعاب نزده ی گداخته ای که میخواهد بر روی ان بکار برود، امتحان شود. استحکام آن باید به گونه ای باشد که یک فرو بردن چند ثانیه ای در سطل، ضخامت لعاب را به حد قابل قبولی برساند.

فرمول کلی آن به شکل زیر است: 453 گرم لعاب خشک، 184 تا 212 میلی لیتر آب و تا 2.3 گرم بنتونیت به آن بیفزایید. بطور ایده ال، میزان چسبندگی آن بر روی چگالی سنج باید بین 900 تا 1000 باشد.

اسپری کردن لعاب روی سفال

لعاب هایی که باید اسپری شوند نیز نیازمند امتحان و آزمایش هستند، اما موارد پیش رو را میتوان بعنوان یک راهنما در ترکیب 453 گرم از هر لعابی برای اسپری کردن، استفاده کرد: 212 تا 240 میلی لیتر آب و 0 تا 3.4 گرم، بنتونیت به آن اضافه کنید. چسبندگی آن بر روی چگالی سنج باید بین 1500 تا 1700 باشد. تقریبا تعداد بی شماری از جلوه های ویژه را میتوان با تغییر روش های بالا حاصل کرد، اما همه ی این موارد در ابتدا باید آزمایش شوند.

مواردی را که باید سعی کنید تا به تنهایی یا در ترکیب آنها را شامل کنید:

تَر کردن یا لکه دار کردن یا افشاندن لعاب مشابه یا لعابی دیگر بر بالای روکش هم پوشانی لعاب همجوار ثانویه بر روی اولین رنگ افزودن بخش های زیر لعابی بر روی لعاب استفاده از لعاب های (یا زیرلعابی ها) حرارتی پایین در دما های بالا.

لعاب در سفالگری

در قرن های اخیر برای تزیین سفال از رنگ و لعاب استفاده می شود. استفاده از رنگ و لعاب در کاشی نیز کاربرد بسیار زیادی دارد. رنگ و لعاب به کار رفته در سفالینه های استفاده شده در معماری مدرن اغلب قرمز مایل به قهوه ای هستند؛ البته استفاده از آجر لعابدار نیز در معماری بسیار پرکاربرد است.
لعاب در سفالگری دارای طیف وسیعی از رنگ ها می باشد و تنوع رنگ های آن به دلیل مواد معدنی و ترکیبات معدنی موجود در آن می باشد. بیشترین ترکیبات معدنی که از آن ها در ترکیب لعاب استفاده می شود شامل اکسید آهن اکسید کبالت اکسید کروم اکسید مس کربنات مس هستند.

یکی دیگر از مواردی که در رنگ لعاب تأثیر گذار است، اکسیژن می باشد، که اگر در کوره مقدار زیادی اکسیژن وجود داشته باشد سبب ایجاد تغییر در رنگ لعاب می گردد. به عنوان مثال استفاده از کربنات مس در یک فضای اکسیداسیون سبب ایجاد رنگ فیروزه ای می گردد. این در حالی است که اگر اکسیژن موجود در جو کم باشد، لعاب حاصل به رنگ قرمز روشن خواهد بود. تقریبا تمام لعاب های حرارتی پایین و زیر لعاب ها را میتوان تا مخروط پنجم یا حتی بالاتر حرارت داد، اما بخشی از قوت خود را از دست خواهد داد. همچنان که لعاب ها میل بیشتری برای دماهای بالاتر دارند، شما نیز مراقب باشید.

استفاده از زیرلعابی با حرارت بالا در لعاب روی سفال

ما به این دست یافتیم که یافتن زیرلعابی هایی که عملکرد مناسبی داشته باشند، با لعاب شفاف و صحیح ترکیب شده باشند، کار سختی است. بعد از آزمایش های زیاد و استفاده از یافته های این ازمایش ها طی چندین سال، ما در نهایت به نتایج دلخواه خود دست پیدا کردیم. ما تمام سازندگان زیرلعابی های موجود را امتحان کردیم و مجموعه ای از تمام رنگ های زیر لعابی ها که در مخروط ششم عملی میشوند را یافتیم. با اینحال، تنها لعابی که نتایجی ثابت را برای ما حاصل میکرد، لعاب Sahara HF-9 بود.

5 دستورالعمل برای رنگ لعاب به رنگ قرمز و نارنجی

تولید یک لعاب خوب قرمز یا نارنجی چندان دشوار نیست، در واقع این یک طیف کاملا آسان و شگفت انگیز از قرمز سیر تا صورتی است و مرجان هایی به رنگ نارنجی روشن تا رنگ هلوی زرد قابل دستیابی است. در طی اواخر قرن 19ام و اوایل قرن 20 ام، اکسیدهای رادیواکتیو(Radioactive oxides) برای ساخت لعاب های رنگی روشن بکار رفتند. به دلایل واضح ایمنی، این اکسیدها دیگر به آسانی در دسترس نبوده و ایمن و سالم در نظر گرفته نشده اند.

رنگ لعاب روی سفال

یک راهنمایی کامل برای دستیابی به طیف فوق العاده ای از لعاب های رنگی! رنگ ها برای رنگ آمیزی سفال و لعاب اکنون توسط تعدادی از شرکت های متخصص ساخته شده اند، که بطور گسترده ای روش های خود را منتشر نمی کنند، با این حال آنها مواد و سیستم های بکار رفته برای ساخت رنگ لعاب را آشکار می کنند. برای مثال، رنگ های کادمیم _سلنیوم(Cadmium - Selenium) برای تولید قرمز، نارنجی و زرد ایجاد شدند. کادمیم سولفید با اضافه کردن مقادیر زیاد کادمیم سلنید نارنجی و قرمز بدست می دهد. هنگامی که رنگ در ماتریس کریستال زیرکونیم سیلیکات قرار دارد می توان رنگ نارنجی قرمز کادمیم سلنیم را با دمای بالا حرارت داد؛ با این حال قرمز سیر تنها در دماهای سفالگری ممکن است.

رنگ لعاب قرمز و لعاب نارنجی

5%	گچ
39	گچفریت کلسیم بورات
27	فلدسپار سودا
6	سفال چینی
23	سیلیکا

نارنجی	رنگ قرمز	1.25%
	رنگ زرد	3.75%
قرمز	رنگ قرمز	5.00%

فریت کلسیم بورات یک فریت انگلیسی که در ترکیب مشابه به کلمنیت با کمی سیلیکای اضافه شده است.
فریت های امریکایی مانند Ferro 3124, 3134 یا 3195 را می توان جایگزین کرد اما آنها حاوی بورون کمتر و سیلیکای بیشتری هستند.
فریت بوراکس حاوی سدیم، کلسیم، و بورون مشابه بورات Gestley است و می تواند با Ferro 3124 یا 3134 جایگزین شود.

رنگ لعاب قرمز و لعاب نارنجی

5%	گچ
39	گچفریت کلسیم بورات
27	فلدسپار سودا
6	سفال چینی
23	سیلیکا

نارنجی	رنگ قرمز	1.25%
	رنگ زرد	3.75%
قرمز	رنگ قرمز	5.00%

فریت کلسیم بورات یک فریت انگلیسی که در ترکیب مشابه به کلمنیت با کمی سیلیکای اضافه شده است.
فریت های امریکایی مانند Ferro 3124, 3134 یا 3195 را می توان جایگزین کرد اما آنها حاوی بورون کمتر و سیلیکای بیشتری هستند.
فریت بوراکس حاوی سدیم، کلسیم، و بورون مشابه بورات Gestley است و می تواند با Ferro 3124 یا 3134 جایگزین شود.

رنگ لعاب قرمز کروم_قلع

6%	کربنات لیتیوم
24	گچ
6	فرت کلسیم بورات
47	فلدسپار پتاس
6	سفال چینی
12	سیلیکا
0.1%	اکسید کرومیم
6.0%	اکسید قلع

رنگ لعاب قرمز مسی به ضخامت لعاب سفال ، جوّ کوره و موقعیت در کوره بستگی دارد.
بهترین قرمز ها در لعاب های قلیایی روان حاوی کمتر از 1% کربنات مس و 5% اکسید قلع اتفاق می افتد.
قرمز سرخ تیره اغلب رگه ای و لکه دار است و بواسطه ذرات کلوئیدی فلز مس معلق در لعاب سفال ایجاد می شود.
اگر کربید سیلیکن بسیار ریز به لعاب اضافه شود، کاهش محلی لعاب در یک کوره الکتریکی ممکن است.

کربید سیلیکن لعاب سفال را کاهش می دهد نه بدنه سفال. نارنجی اغلب در پختن چوب، نمک، و سودا در کوره با استفاده از یک روکش درخشان حاوی سفال و نفیلن سینیت بدست آمده است.
لعاب های شینو بکار رفته بصورت نازک ( لعاب های سفید ضخیم ساخته شده از فلدسپار و سفال) هنگام پختن چوب در کوره اغلب نارنجی_قرمز هستند. آهن در سفال با سدیم در لعاب یا جوّ کوره واکنش می دهد، و اگر کاهش یافته باشد به نارنجی_قرمز تبدیل شده و سپس در خنک سازی مجددا اکسید می شود.

رنگ لعاب لعاب قرمز مسی

9%	کربنات باریم
4	تالک
9	گچ
9	فریت قلیایی بالا
36	نفلین سینیت
5	سفال چینی
28	سیلیکا
0.5%	کربنات مس
4.0	اکسید قلع

رنگ لعاب قرمز مرجانی

21%	گچ
27	فلدسپار پتاس
20	سفال چینی
32	سیلیکا
4%	رنگ قرمز

رنگ لعاب قرمز آهن

15%	خاکستر استخوان
4	کربنات لیتیم
17	تالک
47	فلدسپار پتاس
2	بنتونیت
4	سفال چینی
11	سیلیکا
1105%	اکسید قرمز آهن

روی سفالینه لعابدار سخت استفاده شود

دستورالعمل هایی برای رنگ لعاب سرد

شیوه های زیادی برای دستیابی به سبز و آبی در سرامیک ها وجود دارد، اما اگر به دنبال رنگ خاصی هستید، این به شما کمک خواهد کرد تا ترکیب صحیح را بیابید.

رنگ لعاب ، رنگهای سرد

ما امروزه هنوز هم از اکسید مس برای ساخت لعاب های سبز سفالی استفاده می کنیم.
ما اکنون کاملا آگاهیم که این رنگ تحت تأثیر جوّ کوره و مواد کمک ذوب بکار رفته در لعاب سفال است.
قرمز مس را می توان در لعاب های قلیایی حاوی اکسید قلع بدست آورد.
مس گاهی موجب رگه های صورتی روی ظرف های اطراف می شود.
در اکسیداسیون، لعاب های قلیایی با آلومینای کم لعاب های فیروزه ای روشن با مس بدست خواهند داد.
اکسیدهای دیگر را می توان برای تغییر رنگ لعاب اضافه کرد:

آهن برای سبز_زرد نیکل برای سبز زیتونی یا ایلمنیت برای آبی_سبز.

فیروزه ای همچنین با استفاده از رنگ های زیکون وانادیم که مات هستند، بدست می آید.

لعاب سبز

75.00%	فریت بسیار قلیایی (Ferro 3110)
15.00	سفال چینی
10.00	سیلیکا

سبز مس_آهن	اکسید مس	0.75%
	اکسید قرمز آهن	8.00%
سبز مس_کروم	اکسید مس	1.50%
	اکسید کرومیم	0.40%
سبز مس_ ایلمنیت	اکسید مس	1.50%
	ایلمنیت	6.00%

لعاب سفال زمانی انجام می شود که با ضخامت بکار رود.

اکسید کرومیم یک سبز پایدار بدست می دهد که تحت تأثیر جوّ کوره نمی باشد، گرچه در دماهای بالا فرار است.
کبالت و کروم ترکیب می شوند تا سبز_آبی مایل به خاکستری ایجاد کنند.
در لعاب های قلیایی، سبز روشن فسفری را می توان با استفاده از مقدار کمی (0.2%) اکسید کرومیم بدست آورد.
در لعاب های کروم نباید روی استفاده شود، زیرا تبدیل به قهوه ای کرومیم می شود.
در لعاب سفال و روکش هایی با آلومینای بالا کبالت و تیتانیم یا روتیل می توانند سبز کمرنگ بدست دهند.
نیکل و تیتانیم در لعاب کاری سطح مات منیزیم و کریستالی روی، سبز تولید خواهند کرد.